Sieć nie zna ograniczeń wiekowych. Na każdym etapie życia umiejętność poruszania się w internecie jest przydatna i ułatwia codzienne funkcjonowanie. Dotyczy to również seniorów. Projekt SENIORZY W SIECI przygotowaliśmy z myślą o potrzebach współczesnych seniorów. Ma on charakter edukacyjny i dotyczy kompetencji medialnych seniorów. W jego ramach badaliśmy:
- w jaki sposób seniorzy poruszają się w środowisku medialnym?
- jak posługują się mediami i jak je czytają?
- jak reagują na współczesne zjawiska medialne, takie jak fake newsy, dezinformacja, bańka informacyjna czy mowa nienawiści w sieci?
Projekt rozpoczął się w 2019 roku i był kontynuowany w 2020.
SENIORZY W SIECI 2019
Projekt realizowany jako część programu „Seniors and Disinformation in the V4” (“Seniorzy i dezinformacja w krajach wyszehradzkich”), w partnerstwie z Transitions (Czechy), Memo98 (Słowacja) oraz Center of Independent Journalism (Węgry).
Polskim partnerem projektu było Stowarzyszenie Demagog.
Projekt składał się z badania oraz działań edukacyjnych (warsztatów, materiałów edukacyjnych).
Badanie
W ramach projektu przeprowadziliśmy badanie potrzeb i kompetencji medialnych osób w wieku 55+. Raport dostępny jest TUTAJ.
Materiały edukacyjne
Scenariusze warsztatów – przygotowane z myślą o seniorach, którzy chcieliby pracować ze swoimi kolegami w lokalnych społecznościach:
- „Senior w sieci… fałszywych informacji czyli o fake newsach i ich weryfikacji” – autor: Patryk Zakrzewski (Stowarzyszenie Demagog)
- „Bezpieczeństwo w sieci” – autorka: Katarzyna Górkiewicz
- „Reaguj na nienawiść” – autor: Jan Dąbkowski
Manule – krok po kroku wyjaśnią, jak sprawdzać prawdziwość informacji, czytanego artykułu, wypowiedzi, jak rozpoznać fałszywe konto w mediach społecznościowych, jak sprawdzić prawdziwość cytatu i czy zdjęcie zostało wykonane w prawidłowy sposób, jak zadbać o bezpieczeństwo online i jak reagować na mowę nienawiści w sieci:
Jak sprawdzić prawdziwość informacji_artykułu
Jak ocenić prawdziwość wypowiedzi
Jak rozpoznać fałszywe konto w social mediach
Jak sprawdzić, czy zdjęcie zostało wykorzystane w uprawniony sposób
Jak sprawdzić prawdziwość cytatu
Autor: Patryk Zakrzewski
Autorka: Katarzyna Górkiewicz
Autor: Jan Dąbkowski
Dodatkowo, grupa seniorów uczestniczących w warsztatach Design Thinking zaprojektowała rozszerzenie, które służy komentowaniu treści zamieszczanych na Facebooku. Sprawdź, jak to działa: ZDROWE KOMENTARZE
Realizatorzy projektu:
1) Towarzystwo Inicjatyw Twórczych “ę”: https://e.org.pl/
2) Transitions: https://www.tol.org/client/
2) Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności: https://pafw.pl/
3) Akademia Fact-Checkingu; https://akademia.demagog.org.pl/
4) Demagog: https://demagog.org.pl/
Projekt „Seniorzy w sieci” powstał jako część programu „Seniors and Disinformation in the V4/“Seniorzy i dezinformacja w krajach wyszehradzkich”, który jest prowadzony przez 4 instytucje. W Polsce realizuje go Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”, w Czechach – Transitions, w Słowacji – Memo98, a na Węgrzech – Center of Independent Journalism.
W Polsce projekt współfinasowany jest przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności. W projekcie uczestniczą m.in ambasadorzy programu “Seniorzy w akcji” realizowanego przez Towarzystwo Inicjatyw Twórczych “ę” i Polsko-Amerykańską Fundację Wolności.
SENIORZY W SIECI 2020
Projekt w 2020 realizowany był jako część programu “Counter Disinformation among Vulnerable Populations in Central Europe” realizowanego w 4 krajach: Polska (Towarzystwo Inicjatyw Twórczych “ę”), Czechy (Transitions), Słowacja (Memo98), Węgry (Center of Independent Journalism).
Ze względu na pandemię COVID-19 realizowany był całkowicie w formule online.
Kurs online
Składał się z kursu online, który odbywał się od października do grudnia 2020. Do udziału w kursie zgłosiło się ponad 200 seniorów z całej Polski, aktywny i regularny udział brało ponad 100 osób.
Kurs składał się z 3 modułów prowadzonych przez ekspertów:
- CZYTANIE INFORMACJI
Ekspert:
Patryk Zakrzewski – jest koordynatorem Akademii Fact-Checkingu i członkiem zarządu w Stowarzyszeniu Demagog, ekspertem w dziedzinie edukacji medialnej, informacyjnej i cyfrowej. Wykorzystuje swoje doświadczenie pracy w szkole demokratycznej i w portalu fact-checkingowym, by wspierać uczniów, nauczycieli oraz seniorów w doskonaleniu umiejętności krytycznego myślenia i weryfikowania informacji.
- BEZPIECZEŃSTWO W SIECI
Ekspertka:
Katarzyna Górkiewicz – trenerka, koordynatorka i autorka materiałów edukacyjnych. Członkini Rady Programowej Warszawskiego Programu Edukacji Kulturalnej. Od kilkunastu lat współpracuje z organizacjami pozarządowymi i instytucjami kultury, angażując się w projekty edukacyjne. Realizuje projekty z pogranicza edukacji kulturalnej i medialnej, nauk przyrodniczych i społecznych. Opracowuje autorskie programy szkoleń, jest autorką publikacji dla nauczycieli oraz materiałów edukacyjnych.
- REAGOWANIE NA MOWĘ NIENAWIŚCI ONLINE
Ekspert:
Jan Dąbkowski – koordynator Kampanii Rady Europy “Bez nienawiści” w Polsce, edukator medialny i obywatelski, organizator wydarzeń dotyczących praw człowieka, wielokulturowości i różnorodności. Pracuje z dziećmi, młodzieżą, student(k)ami, edukator(k)ami, nauczyciel(k)ami i lokalnymi lider(k)ami z całej Polski.
Uczestnicy wzięli udział w około 50 h spotkań w formie warsztatów, wykładów na platformie Zoom, otrzymywali przygotowane dla nich materiały edukacyjne, wykonywali ćwiczenia i zadania. Do komunikacji służyła także prywatna grupa na FB https://www.facebook.com/groups/1227382430952222
Merytorycznie i technicznie kurs wspierała SUPERGRUPA złożona z Seniorów Pro – absolwentów projektu SENIORZY W SIECI 2019:
Teresa Kuchta
Teresa Ziegler
Joanna Bulandra
Staszek Bulandra
Ilona Lewandowska
Małgorzata Cisek-Kozieł
Ewa Kulisz
Krystyna Skowronek
W ramach kursu uczestnicy:
- poznali specyfikę tworzenia i odbioru informacji w sieci, w tym w mediach społecznościowych,
- dowiedzieli się jak przeprowadzić weryfikację prawdziwości informacji, jak sprawdzić źródło, jak rozpoznać fałszywe informacje (fake news),
- dowiedzieli się co to jest bańka informacyjna, dlaczego dociera do nich tylko pewien profil informacji, dlaczego informacje w Internecie kolegi/koleżanki są inne,
- nauczyli się jak poruszać się bezpiecznie w sieci czyli m.in. chronić swoje dane i prywatność,
- nauczyli się, jak konstruktywnie i bezpiecznie dla siebie reagować na mowę nienawiści.
Wzrost kompetencji:
Na początek i na zakończenie kursu wśród uczestników przeprowadziliśmy ankietę kompetencyjną, która pokazała zdecydowany wzrost kompetencji w każdym z trzech modułów kursu. Niemal w prawie każdym pytaniu zauważamy wzrost realnych kompetencji (czyli udzielenie dobrej odpowiedzi lub deklarację o większym zaangażowaniu w świadome i aktywne korzystanie z internetu). Co warto podkreślić, w niektórych odpowiedziach po przebyciu kursu, nie pojawiły się w ogóle odpowiedzi w stylu “nie wiem”, “nie umiem rozróżnić”. Możemy tym samym zauważyć również wzrost pewności swoich kompetencji, nawet jeśli odpowiedź nie zawsze była trafna.
Analizę wyników można znaleźć TUTAJ
Materiały edukacyjne
W ramach projektu w 2020 powstały materiały edukacyjne:
Scenariusze warsztatów
- „Nic się nie dzieje bez przyczyny” – autor: Patryk Zakrzewski (Stowarzyszenie Demagog)
- “Teorie spiskowe. Czy to jedna z nich?” – autor: Patryk Zakrzewski (Stowarzyszenie Demagog)
Materiał dodatkowy do scenariusza – polska wersja check-listy opracowanej przez UNESCO i KOMISJĘ EUROPEJSKĄ
- „Ucieczka ze złotej klatki, czyli o bańce filtrującej i komorze echa” – autor: Patryk Zakrzewski (Stowarzyszenie Demagog)
Wideo-tutoriale
- Jak dbać o swoje bezpieczeństwo w sieci? – autorka scenariusza: Katarzyna Górkiewicz
- Rozpoznawanie mowy nienawiści – autor scenariusza: Jan Dąbkowski
Projekt „Seniorzy w sieci” powstaje jako część programu “Counter Disinformation among Vulnerable Populations in Central Europe” realizowanego w 4 krajach: Polska (Towarzystwo Inicjatyw Twórczych “ę”), Czechy (Transitions), Słowacja (Memo98), Węgry (Center of Independent Journalism).
Projekt jest realizowany przy wsparciu finansowym Departamentu Polityki Senioralnej w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w ramach Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014-2020.
Patroni medialni:
